کمپوست

با سلام یکی از بازدید کنندگان خواستار اطلاعاتی در خصوص کمپوست بودند که آقای شهاب خزائلی کارشناس خاکشناسی مطلب ذیل را در این خصوص ارسال نمودند.ضمن تشکر فراوان از ایشان مطلب مذکور عینا ذکر میگردد.
کمپوست:Compost))
1-مقدمه وهدف:
استفاده از سموم و کودهای شیمیائی در مزارع، علیرغم بازدهی اولیه خوبی که دارند، عملاً در درازمدت اثرات سوئی برجا می گذارند. همچنین به دلیل علاقه زارعین به مصرف کودهای شیمیایی، استعمال کودهای آلی که جهت بهبود خصوصیات فیزیکی و شیمیائی و بیولوژیکی خاک الزامی می باشد، در اکثر موارد به فراموشی سپرده شده است و این امر سبب سفتی خاکهای زراعی گشته و نفوذپذیری آنها را کاهش می دهد. تداوم این روند سبب تخریب هرچه بیشتر ساختمان خاک، کاهش شدید در مقدار مواد آلی و نهایتاً افزایش وزن مخصوص خاکهای زراعی شده است. بنابراین بایستی فرهنگ استفاده از کودهای آلی به جای کودهای شیمیائی در بین کشاورزان رواج یابد.
2 - کمپوست چیست؟
کمپوست از کلمه لاتین Compositus به معنای مخلوط و یا مرکب اقتباس شده است و عبارت است از تجزیه بیولوژیکی موادآلی و تبدیل آن به هوموس قابل مصرف برای گیاهان توسط موجودات زنده نظیر حشرات ، کرم خاکی و میکروارگانیسم ها (باکتری ها و قارچ ها) . به عبارت دیگر مواد آلی نامتجانس بوسیله میکرو ارگانیزم های مختلف در حضور رطوبت و گرما، در محیط هوازی وشرایط کنترل شده تجزیه می شوند و حرارتی حدود 65 الی 75 درجه سانتی گراد تولید می نمایند. کمپوست تولیدی در این فرایند به اندازه کافی پایدار بوده و بدون آن که عوارض زیست محیطی در پی داشته باشد ،قابل انبار شدن و یا مصرف کردن است.
در حقیقت عمل کمپوست شدن یک شکل طبیعی از چرخه زندگی (زنجیره غذایی) است که دائما در طبیعت رخ می دهد.

مواد زائدجامد بیمارستانی در ایران

در کشور ایران ،نظافت شهری از تصویب قانون بلدیه به تاریخ 20 ربیع الثانی 1325 هجری قمری به عهده شهرداری ها گذاشته شد .متعاقباً براساس قانون 1334 شمسی ((مراقبت در امور بهداشت )) بخشی از وظایف شهرداری ها شد .در سال 1375 شمسی وزیر بهداشت ،درمان وآموزش پزشکی کشور درتاریخ 28/7/1376 طی نامه ای درخواست کرد تا به منظور جلوگیری از اشاعه بیماریها از طریق زباله وتامین سلامت وارتقاء بهداشت جامعه وباعنایت بهحساسیت وخطرناک بودن زباله های بیمارستانی ،تفکیک ،جمع آوری ودفع مواد زائد بیمارستانی طی دستورالعملی که توسط کمیته کشوری مدیریت بهداشت زباله تدوین شده است توسط استانداران سراسر کشور وپس از مطرح شدن در شورای بهداشت هر استان ، با دقت اجراشود .در این دستورالعمل که اولین گام همه جانبه جهت اجرای مدیریت مواد زائد بیمارستانی در کشور می باشد ،جزئیات قابل توجهی در خصوص نحوه جمع آوری شرایط محل نگهداری موقت زباله های بیمارستانی ارائه شده وجهت دفع زباله های خطرناک از روش دفن ترانشه های ویژه با استفاده از پودر آهک توصیه شده است .
به علت اهمیت این دستورالعمل که هم اکنون در بیمارستانهای سراسر کشور با همکاری شهرداریها در حال اجراست متن کامل آن به شرح زیر آورده شده است :

به منظور ارتقاءبهداشت وسلامت جامعه وکاهش عفونتهای بیمارستانی :

1. مواد زائد جامد معمولی یا شبه خانگی بیمارستانی بایستی در کیسه زباله مقاوم مشکی رنگ جمع آوری ودر مخزن آبی رنگ قابل شستشو نگهداری وهمراه مواد زائد جامد خانگی جمع اوری ودفع گردد .

2. زباله های نوک تیز وبرنده در جعبه (محفظه ) مخصوصی جمع اوری وهمراه زباله های خطرناک دفع گردد

3. زباله های خطرناک در کیسه زباله مقاوم زرد رنگ جمع آوری ودر مخزن زردرنگ قابل شستشو وضدعفونی نگهداری وتوسط شهرداری به محل دفن منتقل ودر ترانشه های ویژه با استفاده از پودر آهک دفن گردد .

4. پسمانده های مواد رادیواکتیو تحت شرایط خاص خود زیر نظر مسئول بهداشت پرتوها (فیزیک بهداشت ) بخش مربوط جمع آوری ،نگهداری وطبق ضوابط دفع گردد .

5. اعضا ءواندامهای قطع شده (یا قسمت های جداشده بدن ویا جنین سقط شده ) باید بطور مجزا جمع آوری وبرای دفع در گورستان محل ،حمل شده وبه روش خاص خود دفع شود .

6. حمل زباله های بیمارستانی بخصوص زباله های خطرناک احتیاج به وسیله حمل مخصوص باعلامت خاص زباله های عفونی دارد .

محل نگهداری موقت زباله بایستی دارای شرایط زیر باشد :
1. ارتباط مناسب با بخش ها داشته باشد .
2. از نظر آلودگی حداقل مزاحمت را داشته باشد .
3. حتی الامکان از بخشهای مختلف وآشپزخانه بدور باشد .
4. قابل شستشو وضدعفونی کردن باشد .
5. جهت نگهداری انواع زباله بیمارستانی قسمت بندی شده باشد .
6. نظارت بهداشتی وایمنی کاملاً رعایت شده باشد .
-وسایل تزریق ،کیسه های خون وسرم و وسایل زائد آلوده پانسمان که در بخشهای عادی مصرف می شود لازم است پس از انجام کار توسط مسئول مربوط ه به قسمت اتاق درمان ایستگاه پرستاری به منظور قرار دادن در ظرف زباله های خطرناک منتقل گردد .
- بطور کلی بازیافت زباله های بیمارستانی ممنوع است .
زباله های معمولی یا شبه خانگی شامل :
زباله های قسمت های اداری – مالی ، آشپزخانه ،آبدارخانه ،پایون کارکنان می باشد .
زباله های نوک تیز شامل :
سرسوزن – تیغ و.... که در جعبه وقوطی جمع آوری می گردد .
زباله های خطرناک شامل :

زباله های اتاق عمل ،اتاق زایمان ،بخش اورژانس اتاق درمان ایستگاه پرستاری ،بخش آی سی یو ،بخش تزریقات ، بخش پاتولوژی ،آزمایشگاه ،بخش عفونی ،بخش اتوپسی ،اتاق پانسمان ،بخش دیالیز ،اتاق ایزوله ،بانک خون ،بخش سوانح سوختگی ،داروهای تاریخ گذشته وته مانده داروها ومواد شیمیایی وبطور کلی زباله های عفونی که عبارتند از : کلیه پارچه ها والبسه آلوده به خون وغیره وگاز وپنبه مصرف شده برای پانسمان ،نمونه های آزمایشگاهی محیط های کشت مربوطه ، اقلام پلاتیکی مانند سوند، دستکش ، کسیه دارو ،سرنگ فیلترهای دیالیز و.... می باشد .

- در بخش ها ضرورت دارد که برحسب مورد از ظروف مجزا برای جمع آوری مواد زائد جامد (شبه خانگی خطرناک ) استفاده شود که برای زباله های شبه خانگی یا معمولی ازکیسه مقاوم مشکی ومخزن آبی رنگ وبرای زباله های خطرناک از کیسه مقاوم زرد رنگ با مخزن زرد رنگ استفاده شود ودر صورت عدم وجود کیسه زباله مقاوم از دوکیسه همرنگ داخل یکدیگر استفاده وبه طریق بهداشتی حمل ودفع گردد .
منبع : وبلاگ محیط زیست ایران - علی نمازی
ابراهیم ندرلو - مدیر سایت موژ

کمپوست

کمپوست عبارت از بقایای گیاهی و حیوانی، زباله های شهری و یا لجن فاضلاب است که تحت شرایط پوسیدگی قرار گرفته باشند، بطوری که مواد سمی آنها از بین رفته، مواد پودر شده و فرم اولیه خود را از دست داده باشند. برای تهیه کمپوست می توان از بقایای چوب بریها‏، زباله شهری،‏ بقایای کشتارگاهها و کارخانه های کنسرو ماهی ، لجن فاضلاب و اجساد گیاهان پست غیرآوندی استفاده نمود.
بطورکلی، کمپوست ها از نظر مواد غذائی ضعیف هستند (به استثناء بقایای کشتارگاهها و کارخانه های کنسرو ماهی که از نظر ازت غنی می باشند) و معمولاً برای بهبود ساختمان خاک مورد استفاده قرار می گیرند. اثر فیزیکی کمپوست به مقدار ماده آلی آن و اثر شیمیائی کمپوست به ترکیب شیمیائی آن بستگی دارد. تهیه کمپوست از زباله های شهری و لجن فاضلاب راه مفیدی برای مصرف مجدد و دفع بهداشتی این مواد است. مواد اخیر از این نظر که دارای املاح کم، فاقد مولدین امراض و آفات گیاهی، بذر علفهای هرز و خاک می باشند مناسب بوده و به سرعت در خاک می پوسند. لجن فاضلاب را پس از تخمیر غیر هوازی و حرارت دادن (برای کشتن عوامل بیماریزای آن) مورد استفاده قرار می دهند.
برای تهیه کمپوست روش کلی زیر انجام پذیر است. موادی را که می خواهند. کمپوست نمایند بصورت لایه ای به ضخامت 7 تا 10 سانتیمتر روی سطح زمین یا حفره ای که در زمین تهیه نموده اند قرار می دهند و به ازاء هر سطل از مواد کمپوست شونده حدود 100 گرم فسفات دی آمونیم یا سوپر فسفات بر روی مواد می باشند (در صورتی که از سوپر فسفات استفاده می شوند بهتر است حدود 40 گرم اوره به ازاء هر 100 گرم سوپر فسفات اضافه شود) پس از پاشیدن کود شیمیائی اقدام به آبپاشی این لایه نموده و سپس لایه های جدید را به همین روش اضافه می کنند. ممکن است لایه هائی از کود حیوانی و یا خاک را بطور متناوب با لایه های مواد کمپوست شونده قرار دهند. در صورتی که از لایه های کود حیوانی استفاده می شود به اضافه کردن کود ازت در زمان انباشتن مواد کمپوست شونده نیازی نیست، اما به فسفات و همچنین سولفات کلسیم ممکن است نیاز باشد. ترکیب کود شیمیائی که برای تحریک و تکمیل پوسیدگی و تعادل عناصر به کمپوست اضافه می شود به نسبت کربن به ازت و ترکیب شیمیائی مواد کمپوست شونده بستگی دارد.
پاشیدن چند کیلوگرم اوره به ازاء هر تن مواد کمپوست شونده روی توده کمپوست قبل از هر بار آبپاشی مفید است در مورد بقایای چوب بریها لازم است کلیه عناصر غذائی به کمپوست اضافه شود. مواد کمپوست شونده را می بایستی همیشه مرطوب نگهداشت و هر 2 تا 4 هفته یکبار آن را مخلوط و زیرورو نمود تا به خوبی تهویه و یکنواخت گردد. زیرورو کردن زیاد توده موجب می شود که حرارت کمپوست بالا نرفته و آفات و عوامل بیماریزای موجود در مواد از بین نروند.
کمپوست هنگامی آماده مصرف است که مواد کمپوست شونده پوسیده و پودر شده باشند. مدت لازم برای کمپوست شدن با مواد مصرفی و شرایط کار فوق می کند. زباله های شهری پس از مدتی حدود 6 هفته کمپوست می شوند. کمپوست شد کامل خاک اره گاهی چندین ماه طول می کشد. معمولاً خاک اره راحدود 6 هفته در شرایط مناسب می پوسانند تا ترکیبات سمی محلول آن پوسیده شوند و سپس مصرف می کنند. از مسائل تهیه کمپوست توسعه و تجمع مگس و پشه و بوی نامطلوب تخمیر آن است.
افزایش تهویه مواد از شدت بو می کاهد. برای مبارزه با مگس و پشه می بایستی از حشره کشها استفاده نمود. کمپوست را می توان به جای کود حیوانی مورد استفاده قرار داد.
منبع : شبکه رشد
ابراهیم ندرلو مدیر سایت مهندسی بهداشت محیط و صنعتی- سایت موِژ