شناخت اجمالی بر سموم

آفت کش ها اغلب ازموادآلی ساخته میشود.اسمpesticideازکلمه انگلیسی pestبه معنای غارتگروزیان رسان وcideبه معنای کشنده درست شده است.

درمیان سموم آفت کش میتوان گروههای زیررامشخص کرد:1-حشره کش ها

2-قارچ کش ها3-علف کش ها4-موش کش ها5-نماتدکش ها

حشره کش های مصنوعی فعلی در3گروه قراردارند:1-سموم آلی کلره2-استرهای

اسیدفسفرریک3-کارباماتها

برگرفته از وبلاگ تخصصی آفات http://iranpest.blogfa.com/

ابراهیم ندرلو
مدیریت سایت موژ

امکان جهش ویروس آنفلوآنزای پرندگان در اندونزی

سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل، فائو، (FAO) هشدار داد که موقعیت آنفلوآنزی پرندگان در اندونزی “بحرانی” است و ممکن است جهش پیدا کند و باعث همه‌گیری جهانی در انسان‌ها شود.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز به نقل از خبرگزاری فرانسه  ، فائو در بیانیه‌ای  اعلام کرد:”شیوع آنفلوآنزای پرندگان در اندونزی علیرغم  تلاش‌های ملی و بین‌المللی برای محدود کردن آن در وضعیتی وخیم باقی مانده است.”

جوزف دومنش، مسئول ارشد امور دامپزشکی در فائو گفت به شدت نگران است که میزان بالای گردش ویروس در میان پرندگان در این کشور می‌تواند شرایطی را برای جهش یافتن ویروس‌ها فراهم کند که نهایتا به ایجاد همه‌گیری جهانی آنفلوآنزا بینجامد.

ویروس H۵N۱ عامل آنفلوآنزای مرگبار پرندگان تقریبا در همه مناطق مجمع‌الجزایر اندونزی به شکلی بومی (آندمیک) در آمده است و از مجموع ۱۰۵ مرگ و میری که در این کشور به علت این بیماری رخ داده است، ۱۱ مورد آن مربوط  به امسال بوده است.

دومنش گفت: ” میزان مرگ و میر ناشی از آنفلوآنزای پرندگان بالاترین حد در جهان است، و در صورتی که تلاش بیشتری برای محدود کردن منبع حیوانی بیماری به عمل نیاید، موارد بیشتری از مرگ و میر رخ خواهد داد.”

او  در مورد بروز اخیر گونه‌های جدیدی از ویروس H۵N۱ هشدار داد که ممکن است باعث شود واکسن‌های حیوانی که در حال حاضر مورد استفاده هستند، دیگر در طیور محافظت کامل ایجاد نکنند.

برگرفته از سایت پزشکان بدون مرز

ابراهیم ندرلو مدیریت سایت موژ  

سوسک ها ( هیولا های کثیف )

مقدمه:

 این روزها کمتر ساختمانی است که در گوشه وکنار آن آلودگی به سوسکها وجود نداشته باشد. تاکنون بیش از هزار نوع سوسک شناسایی شده‌اند که فقط تعداد معدودی از آنها تمایل به ورود به اماکن مسکونی داشته و از نظر بهداشتی پراهمیت هستند. بهترین روش عاری ساختن محیط از زیانها و مشکلات به وجود آمده به وسیله حشرات، کنترل خود حشرات است که این کنترل بایستی با مطالعات کافی در مورد نحوه زندگی حشره، محیط زیست و…. انجام پذیرد تا باعث بروز مشکلات دیگر نشود.  سوسریها یا سوسکها:

 سوسکها در تمام دنیا، خصوصاً مناطق گرمسیر انتشار داشته و گرما دوست می‌باشند و در طول روز پشت رادیاتورها، لوله‌های آب‌گرم، نقاط تاریک مثل مجاری فاضلاب، توده‌های زباله، زیر قفسه‌ها و کشوها و دستشویی و حمام یافت میشوند. این حشره در شب فعال است و روی کف اطاقها و جاهای مختلف دنبال غذا می‌گردد. سوسکها همه چیزخوار و پرخوار هستند و به برگرداندن بخشی از غذای خود که کمی هضم شده و همچنین دفع مدفوع روی غذا و یا هرچیز دیگر عادت دارند. فرم بدن سوسک به گونه‌ای است که میتواند از شکافهای باریک عبور کند. سوسکهایی که وارد اماکن انسانی شده و از نظر بهداشتی اهمیت دارند شامل سوسکهای آلمانی، آمریکایی، استرالیایی، شرقی و …. میباشند.

سوسکهای آلمانی بیشترین پراکندگی را در دنیا داشته و حدود ۲-۱ سانتی‌متر طول دارند. این سوسکها به رنگ زرد مایل به قهوه‌ای بوده و قدرت پرواز دارند و سریعتر از گونه‌های دیگر تکثیر یافته و زیاد می‌شوند. سوسکهای آمریکایی طول بیشتری داشته و دارای رنگ قهوه‌ای روشن بوده و می‌توانند پرواز کنند.

 سوسکها تخم‌های خود را داخل کپسولهایی می‌گذارند که تقریباً شبیه لوبیا قرمز است. بعضی گونه‌ها مثل سوسک آلمانی کپسول تخم را تا چند هفته همراه خود حمل می‌کنند تا تخم برای باز شدن آماده شود. بعضی دیگر تخمها را مستقیماً داخل شکافها می‌گذارند. در موقع باز شدن تخم، سوسک جوان کاملاً سفیدرنگ و بدون بال است و تعداد نوزادان داخل کپسول در گونه‌های مختلف بین ۴۸-۱۴ عدد گزارش شده است که با چند بار پوست اندازی به یک سوسک بالغ تبدیل می‌شوند. نقش سوسکها در انتقال بیماری‌ها:

سوسکها معمولاً تمایل به نزدیک شدن و گاز گرفتن انسان ندارند. ولی در مورد نوزادان و افراد ناتوان و ضعیف مواردی از گازگرفتگی سوسکها دیده می‌شود. که گاهی موجب زخمهای سطحی و عفونی می‌شوند. سوسکها ناقل عوامل بیماریزای مختلف مانند ویروسها، باکتریها، تخم انگلها و غیره می‌باشند. عوامل بیماریزایی را که تاکنون توانسته‌اند از بدن سوسکها جدا کنند شامل ویروسهای فلج اطفال،‌ دو نوع قارچ بیماریزا، عامل بیماری تب زرد، وبا، دیفتری، کزاز، سل، ژیاردیا و انواع اسهال خونی و ….. می‌باشند.

 گاهی نیز مواد مترشحه از بدن سوسک مانند مدفوع، استفراغ و اصولاً خود سوسکها برای بعضی افراد ایجاد حساسیت می‌نمایند. لازم به یادآوری است که وجود سوسکها بخصوص وقتی به تعداد زیاد باشند برای بسیاری از اشخاص واکنشهای روانی ایجاد می‌کند.  سوسکها بخصوص در محلهایی مثل بیمارستانها که عوامل بیماریزا به میزان فراوان و از انواع مختلف وجود دارند بسیار خطرناک می‌باشند. مبارزه : با توجه به زیانهای بهداشتی و اقتصادی ناشی از وجود سوسکها در اماکن لازم است که محیط زیست انسانی از وجود این حشرات پاک شده و پیشگیریهای لازم جهت جلوگیری از پیدایش و ازدیاد آنها به عمل آید.

 بهسازی محیط بهترین روش مبارزه با سوسکها است که طی آن لازم است پناهگاههای سوسکها از بین برده شوند. برای این منظور باید در چهارچوب درهای فرسوده تعویض شوند و کلیه شکافهای دیوارها، کف، سقف، درزهای بین پله‌ها و …. با سیمان یا مصالح دیگر دقیقاً‌ گرفته شوند. گاهی لازم است بندکشی بین کاشی‌های دیوار و کف و حاشیه و اطراف قرنیزها تشدید گردد. حفظ بهداشت، نظافت ساختمانها و جمع‌آوری، حمل و دفع بهداشتی زباله‌ در داخل اماکن و معابر تاثیر مستقیم بر کاهش تعداد سوسکها دارد. از ریخت و پاش مواد غذایی و انبار کردن پس مانده‌های مواد غذایی و نان خشک در ساختمانها باید جلوگیری شود. پوشاندن آب انبارها و مخازن آب، دفع صحیح فاضلاب، نصب صحیح و تراز نمودن سیفونها، خشکاندن محیط‌های مرطوب، گذاشتن توری در مدخل هواکش فاضلاب‌ها و چاههای فاضلاب و گذاشتن سرپوش کف‌شویه‌ها از ورود و خروج سوسک و لانه گزینی این حشره جلوگیری می‌کند.

 علاوه بر به کارگیری موازین بهسازی، با استفاده از سموم حشره‌کش نیز می‌توان به مبارزه با سوسکها پرداخت که این روش با توجه به ایجاد آلودگی محیط زیست به عنوان آخرین روش برای مبارزه با سوسکها تلقی می‌گردد. اگرچه وجود سوسکها در اماکن موجب بروز مخاطرات بهداشتی فراوان می‌گردد اما خطرات ناشی از استفاده از ترکیبات سمی برای از بین بردن آنها بخصوص در صورتی که با رعایت کامل جوانب احتیاط نباشد به مراتب بیشتر از وجود سوسکهاست. نوع سم و نحوه سمپاشی باید توسط افراد ورزیده و متخصص این امر انتخاب گردد و سمپاشی باید توسط این افراد انجام شود. هنگام سمپاشی باید کلیه موازین احتیاطی رعایت گردد.  لازم است قبل از سمپاشی محلهای مورد نظر تمیز و در صورت امکان شستشو گردند و مواد غذایی، ظروف غذاخوری، وسایل کودکان و وسایل خواب و پرندگان باید از محل خارج یا روی آنها کاملاً پوشانیده شود. برای مبارزه با سوسکها، یک بار سمپاشی محلهایی که زود به زود شسته می‌شود و استفاده از سمومی که اثر ابقائی آنها کم است کافی نمی‌باشد و ممکن است کپسولهای تخم موجود در محل که پنهان می‌باشند به تدریج باز شوند، بنابراین لازم است سم بیش از ۲-۳ ماه روی سطوح باقی بماند و یا در صورت شستشوی محل، سمپاشی باید تکرار گردد.

علت عدم موفقیت در مبارزه:

 از علل عدم موفقیت در مبارزه با سوسکها می‌توان ورود سوسکها را از ساختمانهای مجاور از طریق درزها و شکاف و منافذ زیر دربها و یا انتقال سوسک یا تخم سوسک توسط اشیا و لوازم خریداری شده از خارج منزل دانست.

برگرفته از سایت پزشکان بدون مرز

ابراهیم ندرلو مدیریت سایت موژ 

خطرات استفاده از حشره‌کشها

از زمان جنگ جهانی دوم تعداد بسیار زیادی ماده شیمایی حشره‌کش ساخته شده و به مقدار فراوان به کار رفته است به طوری که تاکنون بیش از 300 ماده شیمیایی را به علت داشتن خاصیت حشره کش مشخص کرده‌اند که حدود 90 درصد از آن ها ترکبیات آلی می باشند. حشره‌کشها را میتوان بر اساس چگونگی راه ورود به بدن، میزبان سمیت و منشاء تولید آن ها در 3 گروه زیر دسته بندی میشوند [کرد]:

1- حشره‌کش‌های آنتی کلین استراز 2 - حشره‌کش‌های آلی کلره 3 - سایر حشره‌کش‌ها
حشره‌کش‌های آنتی کلین استراز خود به دو دسته حشره‌کش‌های آلی فسفره و کاربامات‌ها تقسیم بندی میشوند، امروزه حشره‌کش‌های أنتی کلین استراز به ویژه گروه فسفردار آلی رایجترین حشره‌کش‌های مصرفی را تشکیل می دهند.

حشره‌کش‌های آلی فسفره
تعداد این حشره‌کش‌ها فوق‌العاده زیاد بوده و در کشاورزی برای دفع حشرات، همچنین کرم ها از آن ها استفاده میشود. بعضی از آن ها مانند پاریتون [پاراتیون] از راه تماس و برخی مانند دمتون [دیمتون] از راه خوراکی اثر سمی خود را اعمال میکنند. از حشره‌کش‌های فسفردار آلی برای سمپاشی درختان میوه ، گیاه تزئینی و چمن، مزارع کشت پنبه، حتی از بین بردن پشه و مگس و پارازیت های حیوانات و پرندگان نیز استفاده میشود. متاسفانه این مواد روی انسان اثر سمی شدیدی دارند و در اوایل مصرف آن ها که هنوز تدابیر حفاظتی کافی به کار نمی رفت موارد مسمومیت زیادی دیده شده است. این سموم نه تنها ممکن است از راه خوراکی وارد بدن شده و باعث مسمومیت شوند بلکه از راه تنفس و پوست سالم نیز وارد بدن می شوند به علاوه آستانه سمیت آنها فاصله زیادی با آستانه کشندگی دارد و در نتیجه مسمومیت های خطرناک به سرعت و سهولت پیش می آید.

در مقابل، امتیازی که این گروه از حشره‌کش‌ها به حشره‌کش‌های آلی کلره دارند از بین رفتن به نسبت سریع آنها در طبیعت است. برعکس حشره‌کش‌های کلره که سالها در زمین و محصولات کشاورزی حتی در بدن موجودات ممکن است باقی بمانند این مواد به سهولت متلاشی شده و از بین می روند. بنابر این ابقای آنها در محصولات کشاورزی امکان مسمومیت به ویژه مسمومیت مزمن وجود دارد. علت دیگر مصرف زیاد این مواد حساسیت حشرات به این سموم است، به طوری که هنوز مقاومتی از طرف آن ها در مورد این مواد به وجود نیامده است.

طرز تأثیر سموم فسفره آلی در بدن
عمل سموم فسفره آلی در بدن بی اثر کردن آنزیم های کلین استراز است و سموم آلی فسفره ، با این آنزیمها ترکیب شده و آنها را از فعالیت باز میدارند. خوشبختانه این ترکیب با اغلب این سموم برگشت پذیر بوده و در اثر درمان های مناسب، سموم مزبور از آنزیم ها جدا شده و آن ها را در حالی که قادر به انجام فعالیت فیزیولوژیک خود هستند آزاد میگذارند، در نتیجه استیل کلین هیدرولیز نشده و در بدن تجمع پیدا میکند و مسمومیت حاصل در حقیقت تاثیر استپل کلین جمع شده در بدن به مقدار زیاد و خارج ا زحد فیزیولوژیک آن است.

علایم مسمومیت
الف - مسمومیت حاد: علایم و نشانه های یاد شده در زیر بعد از 30 الی 50 دقیقه به ترتیب ظاهر شده و در عرض 2 الی 8 ساعت به حداکثر شدت خود می رسد:
1 - علایم خفیف عبارتند از: بی اشتهایی ، سردرد ،خواب آلودگی ، ضعف ، هیجان ، لرزش زبان و پلک چشمها، میوزیس و اختلال در قدرت بنیایی .
2 - علایم با شدت متوسط شامل: تهوع، ازدیاد ترشح بزاق، اشک ریزش، کرامپ های شکمی، استفراغ ، عرق، نبض کند و لرزش های عضلانی
3 - در مرحله علایم شدید اسهال پایدار گشته ، مردمک به اندازه ته سنجاق شده و واکنش نشان نمیدهد. درعمل تنفس اختلال ایجاد شده، ادم ریه، سیانوز، اختلال در کنترل اسکفترها [اسفنگترها ؟] به وجود می آید و سرانجام منجر به تشنج، اغماء و توقف قلب می شود.
ب - مسمومیت مزمن: عوارض این نوع مسمومیت مورد بحث است بعضی ها اعتقاد چندانی بدان نداشته و برخی به تولید اختلالاتی در سیستم خون ساز معتقدند. عده‌ای از دانشمندان نیز مسمومیت مزمن را باعث ایجاد ضعف و سستی در عضلات میدانند که ممکن است پیشرفت آن سبب فلج نیز شود. بالاخره عده دیگر از دانشمندان معتقدند که در اثر مسمومیت مزمن ممکن است علایمی مشابه مسمومیت حاد ولی به طور خفیف بروز کند. بی مناسبت نیست یادآوری کنیم که در بعضی موارد مسمومیت خفیف، علایمی مانند اسهال های مقاوم مشاهده می شود که در صورت عدم اطلاع از سابقه تماس با سم، تشخیص آن مشکل است.

پیشگیری
پیشگیری در سطوح مختلف به شرح زیر انجام می گیرد:
الف - کارگران کارخانه های تهیه سموم: تمامی تدابیر احتیاطی مطابق مقررات تهیه فسفردار می‌بایست رعایت گردد. استفاده از ماسک، لباس کار، دستگاه های کنترل عوامل زیان آور ، معاینات دوره‌ای از آن جمله اند. ب - کارگران کشاورزی: 1- استفاده از لباس کار و ماسک در موقع سمپاشی 2 - انجام سمپاشی صبح ها و در مواقعی که باد نباشد. در صورت وجود باد در موقع سمپاشی کارگر باید پشت به باد باشد. 3 - شستشوی کامل بدن بعد از سمپاشی 4- انجام کار به طور متناوب ( چند روز در هفته نه هر روز به طور مداوم ) ج- مصرف کنندگان مواد سمپاشی شده: به منظور اجتناب از مسموم شدن این افراد لازم است در زمان گل‌دادن محصولات و از پانزده روز مانده به برداشت محصول، سمپاشی متوقف شود. همچنین از سمپاشی روی محصولات برداشت شده خودداری شود.
برای پیشگیری از مسمومیت مزمن در کارگاه ها و نزد کارگران با این سموم از نظر طبی لازم است کلین استراز آنها به طور مرتب اندازه‌گیری شود. به علت متفاوت بودن مقدار کلین استراز افراد مختلف لازم است کلین استراز این کارگران در ابتدای شروع به کار اندازه‌گیری شده و معلوم و تا طبیعی شدن کلین استراز سرم نامبرده که ممکن است هفته ها طول بکشد از اشتغال به کار وی جلو گیری شود.

به طور کلی لازم است این سموم تحت شرایط خاصی مصرف گردد. قوطی های آن ها بایستی با علایم سمی مشخص گردیده، طرز به کاربردن آن معین شود و در دسترس افراد عادی قرار نگیرد. خطر مسمومیت و در صورت بروز، طرز درمان روی آن نوشته شود. بالاخره ظروف خالی ته مانده و بقایای این مواد بایستی سوزانیده یا زیرخاک دفن شود و در دسترس عامه به ویژه اطفال قرار نگیرد.

درمان مسمومیت
درمان مسمومیت با اقداماتی چون تجویز اکسیژن و تنفس مصنوعی، شستشوی معده، تجویز مسهل و استفاده از یکسری داروها تحت نظر پزشک انجام می گیرد.
نویسنده: فاطمه مصدق مهر جردی - دفتر محیط زیست و توسعه پایدار
منبع: وبلاگ تخصصی حشره شناسی aent.persianblog.ir به نقل از پیام جهاد کشاورزی شماره ۵9
ابراهیم ندرلو مدیر سایت مهندسی بهداشت محیط و صنعتی- سایت موِژ